Wat zingen we nu

Requiem van Gabriel Fauré
De reden waarom Fauré het werk heeft gecomponeerd is niet bekend. Een mogelijke aanleiding kan de dood van zijn vader in 1885 zijn, en de dood van zijn moeder twee jaar later op oudejaarsavond 1887. Desalniettemin was Fauré al met het werk begonnen toen zijn moeder overleed. Fauré zei later over de reden tot componeren: “ik heb het nergens voor gecomponeerd… gewoon voor het plezier, als u me dat toelaat te zeggen!”.

Het Requiem van Fauré bestaat uit 7 delen. Een belangrijk verschil t.o.v. oudere requiems als van Mozart, Verdi en Berlioz is dat het ‘Dies Irae’ is vervangen door het al in 1877 geschreven ‘Libera me’ en dat het Requiem wordt afgesloten met het ‘In paradisum’.
Veelzeggend is wat Fauré zelf schreef over ‘zijn’ Requiem:
“Alles wat ik kon opbrengen op religieus gebied heb ik in het Requiem gestopt, wat bovendien het stuk domineert van begin tot eind met een groots humaan gevoel van het geloof in de eeuwige rust”.
“Het is gezegd dat mijn Requiem niet de angst voor de dood uit, en iemand noemde het een slaapliedje voor de dood. Maar zo zie ik de dood, als een blijde overlevering en een streven naar de blijdschap hierboven, in plaats van een pijnvolle ervaring. De muziek van Gounod werd bekritiseerd voor de grote neiging naar humane liefdelijkheid, maar zijn natuur zei hem zich zo te voelen: de muziek die hij schreef kwam vanuit zijn hart. Is het niet nodig om de natuur van een artiest te accepteren? In mijn Requiem heb ik misschien ook instinctief een vluchtweg gezocht van wat goed en deugdelijk is, na al die jaren van het spelen van orgel op begrafenissen! Ik weet het zeker, ik wilde iets anders schrijven.”

In 1924 werd het Requiem op Fauré’s eigen staatsbegrafenis ten gehore gebracht.

Over de componist
Gabriel Fauré (geboren in Parijs in 1845) was een van de belangrijkste Franse componisten van zijn generatie, samen met zijn jongere tijdgenoten Claude Debussy en Maurice Ravel. Fauré is bekend om zijn pianomuziek, kamermuziek en liederen. Tevens heeft hij de Franse religieuze muziek vernieuwd Het Requiem behoort tot zijn bekendste werken.

In zijn composities zocht hij naar een evenwicht tussen romantische gevoeligheid en strenge compositieregels om te komen tot een eigen stijl, een compromis tussen muzikale taal en vormgeving. De thematiek, melodiek en harmoniek van het gregoriaans hielp hem zijn gevoel voor romantische hopeloosheid en overdaad te bedwingen. Zijn muziek is vooral ingetogen en fijnzinnig. Hij schreef vooral voor kleine bezettingen.

Requiem for the Living van Dan Forrest
Een Requiem is in essentie een gebed voor rust voor de overledene. De 5 delen van Dan Forrests Requiem for the Living (2013) vormen echter net zo goed een narratief voor de levenden en hun eigen strijd met pijn en verdriet, als voor de doden. Het openingsdeel zet de traditionele Introitus- en Kyrie-teksten in smeekbeden voor rust en genade – met steeds meer uitwerkingen van een eenvoudig aflopend motief van drie noten.
In het tweede deel, Vanitas Vanitatum, vervangt de componist het  traditionele Dies Irae door teksten uit Bijbelboeken Prediker en Job. Teksten die spreken over de onrust en het verdriet waarmee de mensheid wordt geconfronteerd, maar die ook muzikale en tekstuele toespelingen op de oproepen in het Dies Irae. Dit deel plaatst agressieve ritmische gebaren naast lange, zwevende melodielijnen, inclusief citaten van het Kyrie uit het eerste deel.

Het Agnus Dei wordt hierna, anders dan in de gebruikelijke liturgische volgorde, uitgevoerd als een pleidooi voor verlossing en vrede; het Sanctus, dat erop volgt, wordt daardoor een reactie op deze verlossing. Het Sanctus biedt drie verschillende glimpen van de “hemel en aarde, vol van Uw glorie”, die allemaal hetzelfde muzikale motief ontwikkelen: een etherisch openingsgedeelte geïnspireerd door beelden van de ruimte van de Hubble-ruimtetelescoop, een opwindend middengedeelte geïnspireerd door beelden van onze eigen planeet zoals gezien vanaf het internationale ruimtestation, en een afsluitend gedeelte dat de luisteraar terugbrengt naar de aarde, waar steden wemelen van de energie van de mensheid. Het Lux Aeterna dat het werk vervolgens afsluit, portretteert licht, vrede en rust – voor zowel de overledene als de levenden.
Het Requiem for the Living werd in opdracht van de Hickory Choral Society (Hickory, NC) geschreven als onderdeel van hun voortdurende inzet om nieuwe grote werken voor het koorrepertoire te financieren. Het werk is Dan Forrests grootste stuk tot nu toe en werd in een periode van ongeveer 10 maanden in 2012 geschreven.

Bron: https://danforrest.com/wp-content/uploads/2021/07/requiem-program-notes-converted.pdf
Een uitgebreidere toelichting en bespreking van het werk door de componist is te vinden op de website:  https://danforrest.com/wp-content/resources/requiem-program-notes-2.docx

Over de componist
Daniel Ernest Forrest is een Amerikaanse componist, pianist, docent en muziekredacteur. Hij werd geboren in Breesport, New York , en begon op 8-jarige leeftijd met pianolessen bij zijn muziekleraar op de basisschool. Hij studeerde piano aan de Bob Jones University en studeerde geavanceerde theorie en compositie bij Joan Pinkston en Dwight Gustafson. Forrests composities omvatten koor-, instrumentale, orkest- en harmonieorkestwerken. Zijn achtergrond in de academische wereld en ervaring met professionele koren en orkesten stellen hem in staat om complexe muziek te schrijven die geavanceerde uitvoerders vereist, maar hij schrijft ook muziek die toegankelijk is voor amateurkoren. Hij staat bekend om zijn vaardigheid in het schrijven van melodielijnen voor alle stemmen en instrumenten.
Zijn in opdracht gemaakte koorwerken zijn in première gegaan op grote podia over de hele wereld, variërend van het World Choral Symposium (Argentinië) tot Izumi Hall (Osaka, Japan) tot Carnegie Hall, het Lincoln Center, het Kennedy Center en ACDA-conventies. Zijn muziek is meerdere keren uitgezonden op American Public Media’s “Performance Today”. Zijn nieuwe Requiem for the Living is snel zijn bekendste werk geworden, dat sinds de première in 2013 overweldigende bijval heeft gekregen en honderden uitvoeringen heeft ontvangen in de VS, Canada, Zuid-Amerika, Europa, Afrika, Azië en meerdere uitvoeringen in Carnegie Hall.